Um eina viku verða M.A.Jacobsen virðislønirnar handaðar. Mentanarvirðisløn M. A. Jacobsens hevur síðan 1958 verið latin trimum fólkum, ið verða hildin at hava bókmentaligt og
mentanarligt virði. Virðisløn verður latin fyri fagurbókmentaligt verk, fyri
yrkisbókmentaligt verk, og fyri annað mentanaravrik. Hetta seinasta kann vera
t.d. bygdasøgur, endurminningar og verk um myndlist ella tónlist. Tær kunnu
eisini latast fólki, sum verður mett at hava avrikað nógv fyri føroyska mentan
á móðurmálinum. Upphæddin verður ásett av Tórshavnar Býrað. Ein
fimmmannanevnd ætlar um og ger av hvør ella hvørji, ið virðisløn skulu fáa. Í virðislønarnevndini sita: Maria Hammer Olsen, Erling Isholm, Jákup Jacobsen, Vár í Ólavsstovu, Rithøvundafelagið, Malan Marnersdóttir, Fróðskaparsetrið. Tað er treyt, at virðislønarverdu verkini eru
skrivað á føroyskum máli. Hava føroyskir rithøvundar skrivað og givið út á
útlendskum máli, eiga tær at verða týddar, áðrenn tær koma til umrøðu í
virðislønarnevndini. Virðislønir fyri fagrar bókmentir og yrkisbókmentir kunnu
bert latast fyri verk, sum eru útgivin. Virðislønirnar verða latnar 17.
september, sum er føðingardagur M. A. Jacobsens. Býráðsformaðurin handar
vanliga vanliga teimum virðisløntu virðislønina saman við skrivi frá
fimmmannanevndini, har tilskilað er, hvørji verk, virðislønirnar eru givnar
fyri, og hvat nevndin metti gjørdi verkini virðislønarverd. Á sama hátíðarhaldi
verður eisini Barnamentanarheiðursløn Tórshavnar býráðs handað. Í Barnamentanarvirðislønarnevndini sita: Helena Dam á Neystabø, forkv. Bjørg Dam, Sólrun Michelsen, Malan Hilmarsdóttir, skrivari.
Seinni í heyst, 30.oktober verður tann stóra norðurlendska bókmentavirðislønin latin. Føroyingar hava innstillað skaldsøguna Brahmadellarnar hjá Jóanesi Nielsen, sum kappast við bøkurnar hjá 12 norðurlendskum rithøvundum. Danir halda seg hava ein góðan kjans at vinn í ár, tað hevur Anna Libak ført fram í blaðnum Journalisten, danir hava innstillað "Profeterne ved evighedsfjorden" hjá Kim Leine. Íslendska innstillingin "Konan við 1000" hjá Hallgrími Helgason skuldi eisini havt ein góðan møguleika, og svenska "Filosofins natt" hjá Lars Norén er ómetaliga áhugaverd, umframt at støðið er høgt sum heild, so kappingin er hørð.
Útlendsku ummælini av Brahmadellunum hava verið eitt sindur blandað, men fleiri
hava verið lutfalsliga positiv. Erik Skyum Nielsen sýnist hugtikin sjálvt um
hann heldur, at bókin er eitt sindur óruddilig, hann skrivar í Information: "Det skal
ikke være nogen stor hemmelighed, at man antagelig får mest ud af bogen, hvis
man blot én gang, en regnvåd aften, har gået igennem det gamle Tórshavn og
indsnuset lugtene af tjære, tang og brænderøg og brændevin og fisk. Men omvendt
kan De så sige, at det klogeste, man som mindre Færø-kyndig læser kan gøre, er
at se at komme derop i en fart. Mens man så er der, men gerne før, kan man
vandre igennem denne besynderlige blanding af roman og lokalhistorie, drilsk
autobiografi og medrivende skrønesamling. Skuffet, det bliver man ikke, højst
fortumlet på højt niveau. I al sin umanerlighed er det en umådelig charmerende
og i grunden uimodståelig bog, der uanstrengt formår at spænde fra Kingos »Far
verden, far vel« til Dusty Springfield med det omhyggeligt touperede hår – De
ved, hende med »You don’t have to say you love me«. Og sådan kunne
bogen selv sige: Du behøver ikke at holde af mig, men jeg ved, at du ikke kan
slippe mig, før du er færdig med mig.". Thomas Bredsdorf heldur í
Politiken, at skaldsøgan ikki er nóg samanhangandi: "Desværre er han så god til at dele sin tekst op i
fragmenter, at de falder fra hinanden som en perlekæde uden kæde. Man kan samle
den ene og den anden perle op og, vende den i lyset. Men kæden mangler. I
fortællingen optræder en forfatter, hvis tekster mangle empati". Nú fáa
vit at síggja, fyribils kunnu vit fegnast um áhugan, at samrøður hava verið við
Jóanes Nielsen í nógvum norðurlendskum miðlum og at hetta ivaleyst er við til at
skapa áhuga fyri føroyskum bókmentum.
Barna- og ungdómsbókmentir verða eisini virðisløntar í ár, og her hava
føroyingar dupultan kjans, eftirsum ein føroyskur rithøvundur er við í
íslendsku innstillingini. Tað er Rakel Helmsdal, sum saman við Áslaug Jónsdóttir
og Kalle Güettler er innstillað fyri Skrímslaerjur, sum er ein
úr røðini av teimum væl dámdu Skrímslabókunum. Føroyar innstillaðu "Skriva í sandin" hjá Marjun
Syderbø Kjelnæs, sum eisini hevur fingið lutfalsliga positiv ummæli, Damian
Arguimbau heldur, at bókin smakkar av list: "Fortællingen giver en
oplevelse, en indsigt i andres liv og tanker, der beriger og får tankerne til
at vandre videre med udgangspunkt i personerne. Der er ingen skjulte bagtanker,
løftede pegefingre eller en fornemmelse af, at forfatteren ønsker andet end at
formidle en række skæbner for læseren. Og det gør hun sprogligt og
kompositorisk dygtigt. Man er mæt og tænksom efter læsningen, men på en lidt
speciel måde: Man har en følelse af diffus tilfredshed, men er samtidig ikke
helt færdig med historien. Bogen har en umiskendelig og subtil smag af kunst,
og det er derfor ingen overraskelse, at romanen har haft stor litterær succes.
Den fik Nordisk Børnebogspris fra Nordisk Skolebibliotekarforening i 2011 og er
nu også indstillet til Nordisk Råds børne- og ungdomslitteraturpris i 2013."
(KP)
