.jpg)
Har er ein øgilig rokan og garteran í Listasavninum í løtuni. Tríggir menn
arbeiða so hugaliga við at lempa sand og sukur og mála stabbar, smíða og gera
við, so at framsýningin hjá Hanna Bjartalíð verður klár til upplatingina
leygardagin 13.oktober klokkan tvey. Klokkan trý sama dag verður samrøða millum
listamannin og leiðara Listasavnsins, Nils Ohrt. Sjálvt um menninir í skrivandi
stund ikki eru lidnir at seta verkini upp, er longu greitt og ivaleyst, at
talan er um eina serstaka og øðrvísi framsýning av heilt serligari karat við
figurum og objektum, sum umboða nakað spildurnýtt í føroyskari myndlist.
Hanni byrjaði meira traditionelt við tekningum og málningum, og hann fæst enn
við tveydimensionella myndlist, men í hesi framsýningini verður fokuserað uppá træstandmyndirnar,
sum ofta eru gjørdar av kasseraðum træpettum, møblum og ymsum readymade lutum,
spælikubbum og skeribrettum, sum Hanni fær fatur á í ymiskum loppumarknaðum og
aðra staðni. Endurnýtsla er umráðandi í listini hjá Hanna Bjartalíð, hvat hann
enn tekst við, um tað er collage, máling ella húsastandmyndir, og alt tilfar
verður brúkt, eisini pappírs- og trærestir. Hanni Bjartalíð hevur arbeitt við
teimum sermerktu træobjektunum í eini fimm-seks ár. Við hesum verkunum hevur
Hanni Bjartalíð nátt eitt fyribils hæddarpunkt í síni støðugu listarligu
leitan, ið av álvara staðfestir, at Hanni Bjartalíð er ein av týdningarmiklastu
nýskaparum innan føroyska samtíðarlist.
Í føroyskari standmyndalist eru húsastandmyndirnar í grundini eitt nýbrot, ið
fullkomiliga brýtur frá føroyskari standmyndahevd. Við íblástri frá eitt nú barndómsminnum
tykjast hesir vøkru, partvíst málaðu standmyndirnar úr organiskum træi merktar
av einum at kalla eymligum nærlagni í mátanum, tær eru settar saman. Tær minna
um hytturnar, sum vit bygdu í barndóminum, men eru samstundis ómetaliga
gátuførar í teirra ófunktionellu kvirru. Listamaðurin hevur í mong ár búð í
Finnlandi, men hann er Klaksvíkingur, uppvaksin í sjálvum fiskivinnuhøvuðsstaði
føroyinga, haðani fleiri av okkara góðu listafólkum eru. Honum dámdi væl at
vera við sjógvin sum barn m.a. orsakað av øllum teimum spennandi rekalutunum,
ið allir róku upp á land við hvør sínari áhugaverdu søgu, sum tú kundi ímynda
tær og spæla tær við í huganum. Og tað hevur okkurt barnsligt spælandi yvir
sær, hetta, sum Hanni Bjartalíð tekur
upp, men á einum øðrum, listarligum støði. Allar húsastandmyndirnar hava sín serliga
samleika, summar tykjast eksotiskar við nógvum bjørtum litum, meðan onkrar
tykjast meira asketiskar og afturlatnar. Onkrar eru eins og standmyndir,
formliga áhugaverdar, men onkur onnur er narrativar, ímyndandi okkurt ávíst,
ein kiosk ella ein grill til dømis. Figurarnir minna eitt sindur um teir, sum
tann lítli listamaðurin, Emil úr Lönneberg telgir teir mongu tímarnar, tá hann
goymir seg fyri sínum øra pápa. Allir figurarnir hava hvør sína persónligheit,
hvør sína søgu, sum vit áskoðarar kunnu gera lidna í okkara egna huga.
Í sambandi við
framsýningina gevur Listasavn Føroya út bókling við myndum av verkunum hjá
Hanna Bjartalíð, umframt tveimum tekstum, sum undirritaða og Nils Ohrt hava
skrivað. Mín grein snýr seg um nøkur útvald verk hjá Hanna, meðan Nils Ohrt
plaserar verkini hjá Hanna í mun til listarlig og arkitektonisk rák í Føroyum
og úti í heimi. Nils Ohrt skrivar m.a: "..Húsini hjá Bjartalíð eru livandi
og fjálg – og óhugnalig – og siga eina søgu, men formurin sjálvur er eisini
áhugaverdur. Formurin kemur týðiligast til sjóndar í húsunum, sum eru
einlitt og rúma lítið, ið kennist aftur. Av tí at húsini eru so abstrakt, trína
tey fram sum reinar rúmligar samansetingar og minna ikki sørt um nonfigurativar
standmyndir. Sama er galdandi fyri tey húsini, sum eru meira „hús“. Her skal
munur gerast millum tvey sløg av húsum hjá Bjartalíð, nevniliga tey einlittu úr
ómálaðum viði, har innbúgvið stundum er málað við einum sterkum liti, soleiðis
at talan er um javnvág millum „standmynd“ og „hús“. Og so eru tað tey heldur
frásøgukendu og larmandi húsini við sterkum kontrastlitum, ymiskum træsløgum og
yvirflatum, blonkum og óblonkum, og við frásigandi lutum sum innbúgv og kanska
enntá skelti. Tey eru meira „hús“ enn „standmynd“. Líka mikið um formurin er
frásøgukendur ella ikki, er hann altíð ein roynd við tilfarsávirkan. Talan er um
tey ráu úr ómálaðum viði, har vit næstan kunnu merkja flísarnar í fingrunum,
men eisini ein hill úr køliskápi kann verða til eina kanning av tí tilfarsliga,
tá ið tann lakkaði flatin skapar eina nýggja visuella og taktila heild við
teimum málaðu og burturskornu pørtunum..".
Eg skrivi m.a. um eina
húsastandmynd, sum eitur "Grillin": "Grillin" er heitið á
eini fantastiskari hvítari húsastandmynd frá 2007-08. Við reyðari tekju og
vindeygakarmi er hon í grundini ikki ólík eini veruligari grill ella eini
kiosk, sum ein tílík kundi tikið seg út onkrastaðni í kjallaranum í onkrum
sethúsum fyrr í tíðini, áðrenn tær sløttu og professionellu bensinstøðirnar
yvirtóku alt tílíkt virksemi. Tá í tíðini kundi tað í roynd og veru kennast
beinleiðis smart at standa og hanga við eina tílíka grill, hvíla albogan á
heimagjørdu træplátuna, sum fungeraði sum diskur, meðan tú frá damuni í
vindeygalúkuni bílegði eina várrullu og eina Hawaii Dream…". Báðir
tekstirnir kunnu lesast í kataloginum, sum verður givið út í sambandi við
ferniseringina.
Fleiri av verkunum á framsýningini eru sett upp í rúminum á ein hátt, sum
minnir um rúmligar installatiónir, t.d. tey bæði verkini, sum eru sett á eitt
landslag av sukri. Hesi verkini verða bæði sett upp í einum rúmi fyri seg
sjálvi aftast í framsýningarsalinum, har sum Grafiski Verkstaðurin var. Har
myrkaleggja tey rúmið í løtuni og eftir ætlan verða verkini upplýst, og fara at
standa og glitra í snjóhvíta, dreymakenda sukurlandslagnum í Listasavni Føroya.
(KP)
