Sunday, July 17, 2011

Stríðið um mentanarstuðulin

Tað er sanniliga ikki bara í Føroyum, at rok er í kjalarvørrinum av árliga mentanarstuðlinum. Kendi danski høvundurin Jens Christian Grøndahl fekk avslag uppá sína umsókn og er so fratørur um hetta, at hann hevur søkt um innlit í stuðulshandaninar. Í brævi skrivar Grøndahl: "Forfattere, som jeg tillader mig at anse for mine ligemænd, hvad angår vægt og betydning, har nu i adskillige år i træk modtaget arbejdslegater. Det gælder eksempelvis Helle Helle, Pia Juul, Thomas Boberg og Pia Tafdrup. Denne automatik kan der i sig selv sættes et kulturpolitisk spørgsmålstegn ved... ". Jens Christian Grøndahl hevur fingið eitt yvirlit yvir tey, sum hava fingið avslag síðan 2005 og hevur almannakunngjørt hetta yvirlitið saman við einum illsinnaglepsi av eini viðmerking um, at tað eru tey somu sum fáa stuðul ár eftir ár, meðan royndir høvundar sum hann sjálvur fáa avslag ár eftir ár. Danska rithøvundafelagið hevur mótmælt og hevur roynt at forða Grøndahl í at fáa yvirlitið. Rithøvundafelagið heldur, at eitt avslag uppá listastuðul eigur av verða merkt av sama anonymitetskravi sum tá søkt verður um starv. Forkvinnan fyri rithøvundafelagið, Lotte Garbers sigur: »Derfor har vi klaget over det. Og undersøgt, hvad vores reelle muligheder er for at forhindre, at en masse navne bliver udleveret. Men vi har fået at vide, at vores indsigelse ikke har opsættende virkning, og at listerne er udleveret. Hvis vi kunne have forhindret den aktindsigt, så havde vi gjort det. Men nu har vi i stedet sendt et brev til vores medlemmer og oplyst dem om, at der har fundet aktindsigt sted, for rigtig mange af vores medlemmer har fået afslag og har jo troet, at det ikke ville blive offentliggjort«. Forkvinnan fyri bókmentanevndina hjá Kunstfonden, Ida Jessen, sigur, at teimum dámdi einki at útlevera nøvnini: »Der kan være nogen, der af forskellige grunde ikke ønsker, at det kommer frem. For mange er det jo livsgrundlaget, og et afslag, som så oven i købet bliver udbasuneret, er ikke rart at få«. Ida Jessen leggur aftrat: »Vi har selvfølgelig givet til dem, vi synes er de bedste. Men det hører med til billedet, at det forrige litteraturudvalg sidste år tildelte Jens Christian Grøndahl kunstfondens livsvarige ydelse, der er en meget stor hædersbevisning«. Tað tykist sum um Grøndahl stendur meir ella minni einsamallur við sínum atfinningum av Statens Kunstfond. Hansara reaktión verður kallað fyri "øvundarálopið hjá Grøndahl" osfr. og onkur hevur eitt sindur speiskliga nýtt høvið at skjóta upp at víðka ævistuðulsjáttanina, so hon verður til at liva av. Men hetta er neyvan nógv meira realistiskt, tíverri, enn káta og sympatiska úttalilsið á Varmakeldu frá Fritz Johannesen, ið skjeyt upp, at føroyska mentanarjáttanin varð víðkað til 500 milliónir.

Teir 10 donsku høvundarnir, sum í tíðarskeiðinum 2006-2011 hava fingið mestan pening frá Statens Kunstfond eru:
Pia Juul: 650.000 kr.
Ursula Andkjær Olsen: 625.000 kr.
Helle Helle: 600.000 kr.
Søren Ulrik Thomsen: 600.000 kr.
Kirsten Hammann: 550.000 kr.
Pia Tafdrup: 550.000 kr.
Katrine Marie Guldager: 525.000 kr.
Peter Poulsen: 525.000 kr.
Martin Glaz Serup: 517.000 kr.
Thomas Boberg: 508.000 kr.

Hvørt ár fáa meira enn 200 rithøvundar avslag uppá teirra umsókn um arbeiðslegat frá Statens Kunstfond. Millum høvundar, sum hava fingið avslag frá 2006-2011 eru:

Jens Christian Grøndahl
Stig Dalager
Anna Grue
Pablo Henrik Llambías
Martin Hall
Iselin C. Hermann
Christian Mørk
Susanne Staun
Benn Q. Holm
Michael Larsen
Birgithe Kosovic
Jens-Martin Eriksen
Jokum Rohde
Sven Holm
Leonora Christina Skov
Kristian Leth
Asger Schnack
F.P. Jac

Kelda: Greinir í Politiken: http://politiken.dk/kultur/boger/ECE1318273/groendahl-staar-naesten-alene-med-kritik-af-kunstfond/
http://politiken.dk/kultur/boger/ECE1337999/groendahl-forfatterstoetten-skal-laegges-om/

(KP)