Árið ið fór innan listina 4. partur

Í oktober kom Carl Jóhan Jensen út á donskum við yrkingarsavninum: “September i birke som måske er blå” . Kinna Poulsen skrivaði m.a. hetta í sínum ummæli av bókini: “Tað kennist í grundini løgið at fara undir at ummæla eitt yrkingarsavn hjá Carl Jóhan Jensen á donskum. Hansara tekstir skulu jú eitast at vera so mikið føroyskir, at teir ikki eru fatandi fyri vanlig fólk. Hetta er ein løgin atfinning, ið bert verður enn margháttligari av, at hon kemur frá føroyskum lesarum, men júst hesir ófúsu lesararnir fara allarhelst at fáa nógv burtur úr “september i birke som måske er blå”, tí savnið er eitt sindur lættari at skilja á donskum enn á føroyskum. Men øll kunnu vit fegnast um hesa snøggu donsku útgávu hjá forlagnum Tórgarð, har yrkingarnar eisini eru bæði at lesa og at hoyra á føroyskum á fløguni, sum hoyrir til bókina. Tað er Erik Skyum-Nielsen, sum hevur týtt savnið og tað hevur hann sum heild gjørt væl. Onkrar einstakar villur eru at finna, t.d. á s. 57 og 72, men slíkar eru eyðsýniliga ikki lættar at sleppa undan. Hin dugnaligi Høgni Egholm Magnussen hevur gjørt permumyndina, sum við myndini av Tariru tykist eitt sindur ov figurativ og beinleiðis erotiskt illustrerandi í mun til tann meira abstrakta og subtila tónan í yrkingunum.
(…)
Savnið er framúr væl komponerað heild við nítjan yrkingum, sum mynda eina tilvitaða gongd frá teirri fantastisku byrjanini í sterku, pøstu og hugtølandi byrjanaryrkingini "the hearts untrained circus of fire" til undurfulla endabrestin, sum er ein parafrasa av sálminum "Harra Guð! Títt dýra navn og æra", har yrkjarin dregur gagn burturúr okkara kunnleika til tignarliga sálmin við stórbæra, lagnutunga lagnum og tí alvaldandi, ivaleysa og treytaleysa guddóminum. Í september í bjarkum, sum væl at merkja bara kanska eru bláar, er alt relativt og fult av menniskjaligum iva, speisemi og órættvísu tilvild tilverunnar: "Guð er Guð,/um fjálgin í lakinum kalnar/og barnið spratt andleyst úr reivi av illreyðum legdum.... Guð er Guð/ um einglarnir falla/og hvørva út í tóman./ Guð er Guð/um stjørnurnar rúmdust í lógva /og samvitskan doyði.". Bíbilsku tilsipingarnar sum t.d. hesar til skapanarsøguna eru nógvar í savninum, men her er meira ivi enn trúgv, meira meiningsloysi og upploysn, enn skipan og uppbyggiligheit. Huglagið í yrkingunum er blátt, heystkent, sorgblítt og ber brá av longsli og ørkymlaðum uppgerðarhuga. Perspektivið verður flutt innan og uttar, úr samtíð til ævinleika, frá dreymi til klárskygni, frá veruleika til hugflog. Vit fáa hómingina av einum, sum situr og skrivar í nútíðini við radioapparatinum tendraðum og sum gongur túr í plantasjuni og missir seg sjálvan burtur í eksistentiellum hugleiðingum og sálarkvøl”.

2. oktober vann Sakaris Stórá eina hátt virda virðisløn sum besti upcoming leikstjóri fyri fantastiska filmin "Passasjeren" á filmfestivalinum RIFF, Reykjavik International Film Festival. Festivalurin var stovnaður í 2004 og hevði eisini í ár vitjan av nógvum prominentum filmfólkum, m.a. helt Jim Jarmusch masterclass á ársins RIFF.
http://listinblog.blogspot.com/2010/10/at-folki-damar-ta-eg-geri-gevur-mr-hug.html

12. oktober lat Steinprent Listasavni Føroya 500 listaverk. Kinna Poulsen var til staðar í Steinprenti og skrivaði: Tað er ein gomul avtala, at Listasavnið skal hava eitt eintak av hvørjum prenti, sum verður framleitt á Grafiska Verkstaðnum afturfyri lán av maskinunum. Umstøðurnar eru kanska eitt sindur øðrvísi nú enn tá avtalan var gjørd, tá Grafiski Verkstaðurin hevði innivist í norðara enda av Listasavninum og eisini vóru bunkarnir av prentum, sum í dag vórðu handaðir savninum kanska størri enn upprunaliga væntað. Í øllum førum snýr tað seg um eina rúgvu av prentum, sum eisini peningaliga hava stórt virði. Listasavnið er nú ánari av stórslignum savni av norðurlendskari grafiskari samtíðarlist, ið umframt steinprent fevnir um træskurð, linoleums- og koparprent. Her eru myndir hjá bæði útlendskum og heimligum meistarum, t.d. Ingálvur av Reyni, Torbjørn Olsen, Per Kirkeby, Bjørn Nørgaard, Tóroddur Poulsen, Bárður Jákupsson, Tróndur Patursson, Claus Carstensen, Rannvá Kunoy, Katrine Ærtebjerg og Zacharias Heinesen, fyri bert at nevna nøkur heilt fá av teimum einastandandi listafólkunum, ið skapað hava hesi dygdarverk og sum sostatt eisini eru við í hesi handan av grafiskari list til Listasavn Føroya, sum verður okkum øllum til góðar, tí øll eiga vit Listasavnið.

21. oktober kom bókin Gullgentan hjá Hanusi Kamban, Kinna Poulsen ummældi: http://listinblog.blogspot.com/2010/11/gull-og-mentanarligt-overkill.html

23 oktober var premiera hjá tí higartil størsta satsinum hjá Tjóðpalli Føroya, nevniliga Kirsuberjagarðurin hjá Tjekhov. Leikurin var nógv róstur og var við til enn einaferð at seta fokus á vánaligu kor Tjóðpalsins. Mikkjal N. Helmsdal hugleiddi um leikin:
http://listinblog.blogspot.com/2010/10/hugleiingar-um-kirsuberjagarin.html

1. november varð Andras Mortensen settur sum stjóri fyri Søvn Landsins:
http://listinblog.blogspot.com/2010/09/stjori-til-svn-landsins.html
http://listinblog.blogspot.com/2010/11/tiindaskriv-andras-mortensen-settur-sum.html

Óvissa ræður tó enn hvørt Listasavn Føroya verður partur av Søvnum Landsins sum ætlað.
http://listinblog.blogspot.com/2010/10/komi-nu-inn-i-kampin.html

5. november varð avdúkað, at Guðrið Poulsen við verki sínum "Himmalspegilin" hevði vunnið kappingina um eina standmynd við FIMI í Havn. Kinna Poulsen skrivaði: Sambært heimasíðuni hjá Tórshavnar Kommunu hevur listakvinnan Guðrið Poulsen vunnið kappingina um eina standmynd í Gundadali. Guðrið Poulsen er limur í felagnum Føroysk Myndlistafólk. 600.000,- krónur eru settar av til verkið. "Í sambandi við útbjóðingina at gera listaverk á økinum uttan fyri FIMI komu 14 uppskot inn. Listabólkurin hevur ímillum innkomnu verkini valt verkið Himmalspegilin, sum listakvinnan Guðrið Poulsen hevur gjørt. Listaverkið er eitt horisontalt verk, umleið 8 m. í tvørmát, úr hondgjørdum svørtum sementflísum, har keramiskir formar eru stoyptir niðurí, í høvuðsheitum kringlutir í skapi, í ymiskum litum og frábrigdum. Í ávísum flísum er ljós lagt niðurí. Um dagin virka ljósini sum partur av ornamentikkinum, og um kvøldið lýsir túnið sum himmalspegil av smáum veikum vetrarstjørnum. Listaverkið er við til at skapa og samansjóða virksemið og umhvørvið hjá teimum, ið ferðast har um leiðir. Endurtiknu kringlutu skapini, sum eru niðurfeld í listaverkið, skapa ein forvitnisligan dynamikk, og verkið bjóðar bæði til hvíld og rørslu. Himmalspegilin vendir sær til tey virknu og bjóðar til interaktión, sum í sjálvum sær í symbolum snýr seg um rørslu og gleði við at íðka og njóta fimi."

Viðgerðartíðin hjá hesum uppskoti hevur verið óvanliga long, útivið 3 mánaðir, men nú hevur Listafólkurin hjá Tórshavnar Kommunu bestemmað seg. Vit ynskja Guðrið Poulsen tillukku við uppgávuni, har hennara áhugaverda uppskot er tikið framum uppskot hjá m.ø. Tróndi Patursson, Brandi Patursson og Bjørn Nørgaard. Vit síggja fram til framsýningina, sum vit ætla at lýsa og viðgera í æsir, eins og vit síggja fram til kjakið, ið óivað kemur í kjalarvørrinum á hesi avgerð Listabólksins.

Fram móti avdúkingini var nakað av kjaki um Listabólkin í Tórshavnar Kommunu og teirra virksemi, m.a. skrivaði Kinna Poulsen tann 6. juli: Útvarpinum á døgurða í dag var áhugavert innslag hjá Onnu Ellingsgaard um Listabólkin í Tórshavnar Kommunu, sum ikki ætlar at ganga umbønini hjá Felagnum Føroysk Myndlistafólk um at fáa ein listkønan við í Listabólkin á møti. Ingi Joensen, ið er formaður í felagnum sigur, at hann ikki ætlar sær út í kjak við Listabólkin av tí, at hann ræðist fyri, at hetta kjak kann seta avgerð býráðsins um at listprýða almennar bygningar í vanda. Formaður felagsins kennir seg við øðrum orðum hóttan at tiga. Hetta at fáa munnkurv móti kravi um fakligheit ljóðar heilt ómetaliga løgið í mínari verð, í øllum førum um mín kalendari stemmar og vit ikki eru stødd afturi í einaveldinum, men tað eru vit helst ikki, tí í fína nýggja bóklinginum, eg havi fingið frá Tórshavnar Kommunu stendur 2010 og har kann eg lesa mær til, at kommunuskatturin er yvir 20 prosent. Tá onkur harumframt vil vera við, at vit bæði hava fólkaræði og meta okkum sum upplýst og siviliserað fólk, havi eg sera ilt við at góðtaka ein Listabólk, sum uttan nakað sum helst listfakligt grundarlag brúkar mínar skattakrónur á ein so fyrilitarleysan hátt sum vit hava sæð tað seinastu tíðina. Nú er í grundini eitt sindur síðani tann stundin kom til handa, at serkunnleikin átti at sloppið framat.

6. november kom okkara listabloggur út sum bók, ið varð framløgd á Tvøroyri, har eisini Vencil 9 og fleiri aðrar bøkur vórðu framlagdar
http://listinblog.blogspot.com/2010/11/mentanartiltak-i-suuroy-myndir.html

Her er formæli til bókina: Listin 2010 inniheldur tekstir í úrvali av einum internetbloggi, sum hevur verið til í góðar tríggjar mánaðir. Ein vaksandi ónøgd við vantandi raðfestingina av lista- og mentanartilfari í fjølmiðlunum førdi til, at undirritaðu tóku stig til listabloggin, har vit dagliga hava skrivað um ymisk listarlig viðurskifti. Áhugin fyri listablogginum hevur verið stórur - eitt sindur betri, tá ummæli og kritiskar viðgerðir eru á breddanum, men sum heild ber til at siga, at vit hava ein støðugan lesaraskara og tað fegnast vit um. Vit halda okkum longu hava greið prógv fyri, at føroyingar hava stóran áhuga fyri mentan og list, ið ikki verður nøktaður av hinum miðlunum. Tað tykist sum tørvur er á listkunning og listkjaki og havi vit upplivað fleiri tílík hesa lutfalsliga stuttu tíðina, Listin hevur verið til. Kjakast hevur verið um almennar prýðingar, um armslongdarregluna, um hvør skal stýra listini (serfrøðingar, palleba ella embætisfólk og politikarar) og um hvat list er fyri nakað, hvørt ein húkur kann vera list o.s.fr. Umframt kjakinnlegg inniheldur Listin eisini listkunning í breiðari merking við ummælum, lýsingum, viðmerkingum, umrøðum o.s.fr. Listafólkini koma eisini sjálv til orðanna bæði í samrøðum, eins og vit við teirra loyvi endurgeva teirra verk. Listin 2010 er eitt tíðarrit, ið ætlandi skal koma út til jóla við tekstum, sum vit meta nóg góðar, skarpar, stuttligar, spískar og frekar til, at áhugi kann vera fyri teimum millum manna. Tekstirnir eru skipaðir í tríggjar partar, harav myndlistin fyllir mest. Hinir báðir partarnir eru "Listkjak" og "List, sum ikki er myndlist". Listin 2010 avspeglar føroyska myndlist, men tekst- og listúrvalið er á ongan hátt umboðandi fyri, hvat undirritaðu halda vera gott og minni gott. Til tað hevur bloggurin verið til í ov stutta tíð, og í hesum tíðarriti rúmast bert ein brotpartur av tí, sum er á blogginum. Um úrvalið allíkavæl tykist eitt sindur leyst ella tilvildarligt, er tað helst tí, at vit vilja varðveita eitt sindur av dagsaktuella dáminum, sum merkir ein tílíkan blogg. Fyrst og fremst er tað listin, t.v.s. listafólkini, sum hava tøkk uppiborna fyri at vit slepa at endurgeva og viðgera teirra verk, men vit eru eisini fegnar um, at John Dalsgarð var fúsur at taka tað á seg at geva tilfarið út og fái hann stóra tøkk fyri tað.

Ársins síðsta framsýning á Listasavni Føroya var retrospektiv við verkum hjá listakvinnuni Fridu Zachariassen. Um hesa framsýning skrivaði Kinna Poulsen m.a.: “Stílurin er kubistiskur og foreinklaður við grovari umhvarvsstriku, sum við at verða endurtikin gevur landslagsmyndunum eitt dekorativt, stríput árin ofta við denti á tað horisontala. Litirnir eru fáir og tykjast viðfarnir við skili og onkrar av myndunum eru sera vakrar í litunum. Fólkamyndirnar mynda oftast anonymar, andlitsleysar typir, sum arbeiða í landbúnaði ella fiski. Um framsýningin taldi tíggju myndir, kundi hon verið eitt gott boð uppá eina í Føroyum øðrvísi og áhugaverda listakvinnu. Tað standast tveir vandar av at taka so nógv við á framsýningina. Tann eini er, at tú fært verk við, sum ikki eru framúrskarandi góð og hin er, at sjálv nøgdin av verkum ger áskoðaran varugan við veikleikar hjá avvarðandi listafólki. Ein serframsýning er definerað sum ein størri presentatión av listini hjá einum listafólki. Men í so máta eru veggirnir á tjóðarlistasavninum serliga náðileysir, tí góðskukrøvini av sær sjálvum eru tindhøg. Tað er ikki soleiðis at skilja, at hesir málningar eru hjálparleyst ella vánaligt gjørdar, tí tað eru teir ikki. Frida Zachariassen hevur havt so mikið gott innlit í listasøgulig fyribrigdi og ismur, at hon hevur dugað at sett litir, linjur og formar saman, so at teir javnviga og harmonera: "Hóast ikki altíð greið í frágreiðingum sínum er eyðsæð, at Frida Zachariassen hugsaði um tað, sum fór fram í list burturi og heima..." (s.14). Hon hevði sínar tankar um list og gav út bókina Brún og brá, sum inniheldur hesir tankar.”

20. november stóð MenTón fyri eini stórari konsert í Reinsarínum Kinna Poulsen skrivaði um stórsligna tiltakið: http://listinblog.blogspot.com/2010/11/vleydna-menton-konsert.html

Fyrsta desember vórðu innstillingarnar til Bókmentavirðisløn Norðurlandaráðsins fyri 2011 almannakunngjørdar. Føroyska innstillingarnevndin hevur valt at innstilla yrkingarsavnið hjá Tóroddi Poulsen Útsýni, sum herfyri fekk bókmentaheiðursløn M.A.Jacobsens. Hetta er fimtu ferð, Tóroddur Poulsen verður innstillaður til henda heiður, sum bert er fallin føroyingum í lut ta einu ferðina, tá Rói Patursson fekk norðurlendsku bókmentaheiðurslønina fyri yrkingarsavnið Líkasum, sum er vorðin nýklassikari innan føroyskar bókmentir. Fyri 2010 varð Gunnar Hoydal innstillaður fyri skaldsøguna Í havsins hjarta. Finski høvundurin Sofi Oksanen fekk norðurlendsku bókmentaheiðurslønina 2010 fyri skaldsøguna Puhdistus ella Reinskan. Umframt heiðurin fær heiðurslønarmóttakarin 350.000 krónur.