Og tað er gott, tí broyting má í. Tað eri eg sannførd um. Eg eri vís í, at nógv er, sum skal broytast, um Mentanargrunnur Landsins skal hava tann týdningarmikla leiklutin í samfelagnum, sum hann eigur at hava.
Ein perfekt listastuðulskipan finst ikki, men fleiri skipanir finnast, sum skjalprógvað málrætta pengarnar betri og sum harvið skapa eitt ríkari mentanarlív og størri alment forstáilsi av týdninginum av listastuðli. Tað átti at verið áhugin hjá øllum, at hava ta best møguligu skipanina, men allíkavæl tykist tað heilt ófatiliga tungt at fáa innført heilt grundleggjandi ting so sum inntøkuregulering av starvslønum, fakráð og almenna argumentatión.
Úrslitið av, at mann ikki vil innføra hetta er, at mótstøðufólkini hjá listastuðulsskipanini kunnu rópa og skrála frá nú av og í allar ævir og hava eitt pinkalítið sindur rætt og, at møguleiki ikki verður fyri at brúka almennu pengarnar uppá menning, at listafólk verða illgitt og at pengar fara til spillis.
Umframt tað generella, sum heilt erligt bara snýr seg um vanligt skilvísi, er sjálvandi ein rúgva, sum vit kunnu vera ósamd um. Staklutir, sum eru torførir at savnast um. Men tað er mær ófatiligt, at tað ikki ber til at savnast um tað grundleggjandi, at fáa kjakið um einstakar tilburðir og persónligan áhuga burtur, og í staðin tosa eitt sindur breiðari um hvat vit vilja hava burtur úr mentanarlívinum og listini, og hvussu vit fáa tað. Listastuðulin er í grundini ikki til fyri at gleða listafólk ella mentanarfólk (sjálvt um tað kann vera ein positivur síðuvinningur), listastuðulin er til fyri at styrkja samfelagið.
Men hetta neyðuga kjakið, sum í roynd og veru kann føra til týdningarmiklar broytingar, verður blokerað. Tað verður blokerað av øllum teimum politikarunum, sum einki hava í móti at varðveita almenna mótstøðu móti listastuðlinum, tað verður blokerað av listafólkum, sum bert fokusera uppá teirra egnu støðu, tað verður blokerað av antin ókritiskum ella sensatiónshungrandi miðlum, tað verður blokerað av ræðsslu fyri fakligheit, tað verður blokerað av einu Mentanargrunni, sum sjáldan tekur orðið í kjakinum og av áhugafeløgum, sum ikki vilja síggja tað størra perspektivið. Hetta er til dømis galdandi fyri Klippfisk, sum væl skiljandi og skilagott ynskir, at fakligheit skal vera til grund fyri býtið av stuðulspengunum, sum skulu brúkast til film. Men, í tilmæli skrivar Klippfisk, at filmur: ”krevur í størri mun enn aðrar listagreinar serfakligt innlit” – hvat er hetta fyri ósolidariskt møsn?
Samanumtikið er ov nógv, sum gruggar støðuna og vit missa øll uppá tað. Ein sterkur, etiskt rættvísur, fakliga inspirerandi, nýhugsandi, kjakandi Mentanargrunnur krevur samanhald.
(IS)
http://listinblog.blogspot.com/2013/03/nyggj-i-mentanargrunni-landsins-2.html
