Bergur Djurhuus Hansen
Hetta
eru bara gerandisligar eygleiðingar og viðmerkingar til nakrar yrkingar í
frálíka savninum “Leyvið haldi eg/Løvet tror jeg”, sum Tóroddur Poulsen gav út
fyri stuttum. Útgreiningar um yvirskipað evni o.s.fr. hava ikki áhuga her. Vit
byrja í neðra við einstøkum og einføldum yrkingum.
Til
okkara skundmiklu dagar – sum eru fullir í leysum hugsanum, løttum sannleikum,
meiningum, leiðbeiningum og boðskapum – kemur henda frískliga yrkingin frá
Tóroddi:
Vindurin
hevur ongan
boðskap
tí trívist eg
so væl
í illveðri
Ein
stutt yrking um bara at vera (uttan at vera nakað ávíst) og um at yrkja. Vit
kundu sagt sum Gertrude Stein um rósuna, at illveður er illveður er illveður. Tað
ber tó ikki til als ongar meiningar at hava og ongantíð yvirhøvur hava nakran
boðskap at bera fram. Við hvørt verða vit tvingaði til at taka støðu fyri ikki
at verða gjørd til einkis. Ein yrking byrjar:
Fjøllini
mótmæltu
krøvunum
um skuggaleysar
dagar
Ein
onnur yrking er um tey, sum leita og leita, men ikki hava evnini at skilja tað,
tey finna. Tað ræður um at fáa eyga á tað einfalda:
Tey
grava og grava
og finna eina lítla skeið
og tey grava
og meira og meira
grava tey
og finna eina skál
og aftur grava tey
og grava og grava
og finna ein kopp
og til síðst finna tey meg
sum ikki brúkar sukur í kaffi
Yrkingin
fær okkum at hugsa um Oehlenschläger: “De higer og søger i gamle bøger”. Her ræður
tó ikki um at finna gullhorn, men ein yrkjara, sum drekkur svart kaffi. Her er
einki hátíðarligt. Úr tí einfalda og ítøkiliga – beint her og nú – sprettur
listin. Myndin við at grava (og grava og grava) er ikki óvanlig í yrkingum. Ein
tann kendasta yrkingin um at grava er helst “Digging” hjá Seamus Heaney:
“Between my finger and my thumb/The squat pen rests/I’ll dig with it”. At yrkja
er eisini at grava, og yrkjarin kann leita eftir sær sjálvum í einari yrking,
og bókmentagreinarin kanska leitar eftir sær sjálvum, men finnur yrkjaran ella
øvugt.
Yrkingarnar
hjá Tóroddi eru hugsanir um okkum og okkara tíð og – fyrst og fremst –
rannsóknir í okkara máli og okkara málnýtslu. Tær gera málið nýtt og frískt, og
tað treingir til. Einki málsligt grugg er í yrkingum frá Tóroddi (hóast tær
snúgva seg um okkara grugguta lív). Tær eru sum klárt brennivín. Hjá Tóroddi
eru eingir litríkir sjussar (og hann brúkar sum nevnt ikki sukur í kaffi). Hann
tekur “dreymsins eplir” upp. Veingjaðir hestar er tvætl.
At
yrkingasavnið kemur út á bæði føroyskum og donskum er ein staðfesting av, at
Tóroddur hevur búð í Danmark í nógv ár og við tíðini hevur fingið ikki so fáar
lesarar í Danmark. Tóroddur er fyrst fremst yrkjari úr Føroyum, ella kanska
rættari: hann er úr Varðagøtu í Havn. Men hann livir í øðrvísi umhvørvi nú, og
hann má læra seg at liva eitt lív við ongum steinum at tiga saman við. Hann má
læra seg, sum hann skrivar, “eina nýggja tøgn”. Og tað er ikki lætt fyri ein
mann úr gróthøggaraætt.
