Prosavika 6 Oddfríður M.Rasmussen

Vit hava ofta yrkingar og yrkingaummæli á listablogginum og onkursvegna verður skaldskapurin á óbundnum máli við sviðið soð. Hetta botnar sjálvandi eisini í, at skaldsøguútgávurnar eru færri í tali enn yrkingarsøvnini, men hesa vikuna gera vit eitt sindur burtur úr prosaskaldskapi og fara hvønn dag at leggja brot úr skaldsøgum ella stuttsøgur á bloggin.

Oddfríður Marni Rasmussen hevur eftir útbúgving sína á danska rithøvundaskúlanum av sonnum sett sín dám á føroyskar bókmentir bæði sum yrkari, sum annar av ritstjórunum á tíðarritinum Vencil, men harumframt skrivar hann eisini barnabøkur. Hetta er fimti kapittul av eini barnabók, sum vónandi kemur út í heyst. Hon eitur "Innantanna Anna og Túsundbeinið Súni og forelskilsið" og er eftir øllum at døma bæði skemtilig og poetisk. Bárður Oskarsson fer at tekna tekningarnar til bókina.

Morgunin eftir var aftur stilt í veðrinum. Septemberveðrið hevði nú sovið í eitt samdøgur. Fuglarnir vóru smátt um smátt farnir aftur á flog. Onkur sá heldur troyttur út. Hóast kalt var í veðrinum, var ongin vindur.

Túsundbeinið Súni sat úti á svalanum og sutlaði summardáasaft í seg. Onkur illsint vespa royndi at fáa sær ein sopa. Meðan hann soleiðis sat og stríddist við at prumpa vespurnar burtur, sá hann eitt høvd koma undan flaggstongini. Hann hugdi nærri og sá longu eygnahárini og reyðu, rundu kjálkarnar á einum øðrum túsundbeini. Nú var langt síðani, hann hevði sætt ein annan av sínum slagi. Eygnahárini vóru so long sum nálir og eygnalokini skinu í øllum ælabogalitum og blunkaðu so títt sum veingirnir á eini flúgvandi vespu. Spakuliga kom meir og meir av hesum skapningi undan falggstongini.

“Fffuttifuuu!” segði Túsundbeinið Súni og hoyrdi ikki, at hann segði tað.

“Hygga hasar lekru sandalirnar,” teskaði hann fram fyri seg sjálvan og misti saftglasið niður á svalan. Onnur hvør sandala var ljósareyð og onnur hvør var grøn. Hann hoyrdi tað brúsa inni í høvdinum. Tankarnir kendust sum túsund smáar, tómar sápubløðrur. Hvørja ferð ein brast, kvakk hann við og segði: “Hov, hov!”

Hon gekk varisliga yvir móti Túsundbeininum Súna. Allar mjadnarnar dansaðu í takt við eygnalokini. Hann hevði ilt við at fylgja við. Nú stóð hon beint framman fyri honum.

“Hhhheeeyyy.” Røddin ljóðaði líka hás á málinum sum Innantanna Anna hevði ljóðað, og hann sá fyri sær eitt einglakór syngja.

Hygga øll knøini, hugsaði Túsundbeinið Súni og vónaði ikki, at hon hoyrdi tankarnar, tí at teir ljóðaðu sum torusláttur og stormur í hansara høvdi.

“Hvussu eitur tú?” 

“Súsundbeinið Túni,” skundaði hann sær at svara. Hann hugdi niður og gjørdi rundingar við fimm teimum fremstu beinunum, og so hendi tað, sum ikki skuldi henda. Hann prumpaði ein ordiliga larmutan prump.

“Llllekkurt,” segði hon, og Túsundbeinið Súni helt, at tað ljóðaði sum um hon meinti tað.

“Eitur tú?” Hann kendi ikki seg sjálvan aftur.

“Ja, eg eiti,” svaraði hon og blunkaði títtari við eygnalokunum. “Eg eiti Feginsbrúgvin Femja, men øll kalla meg Fegna. Eitur tú ikki Túsundbeinið Súni?”

“Fegna rímar við regna og tekna og hegna,” segði Túsundbeinið Súni og flenti ein so løgnan snorkandi látur, at hann kvakk av sær sjálvum og tagdi.

“Eitur tú ikki Túsundbeinið Súni?” spurdi hon aftur.

“Jú, Fegna.” Hann rodnaði, skelkaður av, at hon visti, hvussu hann æt.

“Eg eiti Súsundbeinið Túni,” segði hann og hevði onki tamarhald á tí, sum hann segði.

Hann hugdi beint inn í ljósabláu eygu hennara. Hon hevði minst túsund eygnahár á hvørjum eygnaloki. Túsundbeinið Súni hevði ongantíð sætt so nógv eygnahár á einum eygnaloki fyrr.

Hon skriðaði sær um feginsbrúnna. Tað sigst, at so er okkurt gott í væntu, tá ið tað skriðar í feginsbrúnni.

“Fegna Femja,” teskaði Túsundbeinið Súni. “Fegna Femja, tað er eitt vakurt navn. Og, og, og, tú er eisini grúiliga vøkur ... øll sum tú er,” segði hann.

“Takk fyri.”

“Sjálv takk,” svaraði Túsundbeinið Súni lotur.

Hann helt, at alt, sum hon segði ljóðaði sum, tá ið fuglarnir plagdu at syngja morgunsang.

“Eg má fara nú,” segði Femja og blunkaði so títt við eygnalokunum, at framparturin næstan fór uppfrá.

“Eg, eg, eg, má eisini nú,” segði hann, men hann helt at okkurt orð manglaði, so hann rópti hart upp í luftina: “Fara. Eg má eisini fara ... nú.”

Hon snúði sær á og fór. Allur kroppurin sveiggjaði, mjadnarnar dansaðu og eygnalokini gingu so kyk at framkroppurin fór uppfrá og bara nøkur heilt fá afturbein numu jørðina.

“Segði eg Súsundbeinið Túni við hana?” segði hann hart og trampaði við øllum beinunum á vinstru lið.

“Ja, tað segði tú,” hoyrdi hann eina mjúka rødd rópa. Tað ljóðaði sum kom hon av sjeynda himli.

(KP)

Prosavika 5 Sissal Kampmann

Vit hava rættiliga ofta yrkingar og yrkingaummæli á listablogginum og onkursvegna verður skaldskapurin á óbundnum máli við sviðið soð. Hetta botnar sjálvandi eisini í, at skaldsøguútgávurnar eru færri í tali enn yrkingarsøvnini, men hesa vikuna gera vit eitt sindur burtur úr prosaskaldskapi  og hava hvønn dag prosabrot á blogginum. Í dag er tað tann dugnaliga Sissal Kampmann, sum er á skránni. Hon  hevur givið tvey yrkingarsavn út, sum bæði eru ómetaliga góð, tað fyrra er ein bókmentalig sensastión, tí fyri tað savnið fekk yrkjarin danska debutantprísin. Hon hevur ein heilt serstakan stíl, yrkingarnar eru í støðum episkar, hennara prosa tykist hinvegin lyrisk, full av leitandi, dreymakendum endurtøkum við skiftandi sjónarhornum, konsentrerað uttan millumforkláringar. Her er brot úr eini komandi bók hjá henni:

Eg haldi, at vit skulu tosa um okkurt annað fyrst.

Einaferð sá eg eitt træ. Eg hoyrdi vindin í trækrúnunum. Bløðini vóru tung og stór, men á trøunum vóru ongar fruktir. Nei, har vóru ongar fruktir, men bløðini vóru tung og stór og brún, heilt har uppi yvir vegnum, og eg mátti leggja høvdið afturá fyri at síggja tey.

Eg legði høvdið afturá. Eg sá tey móti svarta stjørnuhimmalinum. Vindurin var kaldur. Vindurin var kaldur og vátur, og eg sá ljós. Eg sá ljós og eg føldi kalda vindin í andlitinum. Eg visti, at tá náttin var liðin, var henda sjónin burtur. Men eg visti eisini, at hon fór at koma aftur næsta kvøld. Næstu nátt. Næstu nátt og næstu nátt.

Og næturnar. Allar næturnar.

- Nei. Eg hugsi ikki tað, sum tit hugsa. Langt frá. Eg hugsi Ikki um kærleika og samanrenning. Um heit orð og bleytar favnar. Nei.

Salt. Eg hugsi um salt. Saltið er í æðrunum, saltið er í sjónum, saltið er á breyðnum, saltið er á varrunum. Saltið er á vindeygunum. Saltið fær alt at rusta. Rustur er vakur. Liturin og tað krakeleraða á rustinum er nakað av tí vakrasta eg nakrantíð havi sæð. Og saltið er innan í, og eg føli, hvussu tað gresjar, tá tað flýtur í likaminum saman við blóðinum. Út í kjøtið.

Saltið fær eyguni hjá mær at hovna. Ringurin, sum eg altíð havi haft á fingrinum, passar heldur ikki longur.

Tað var aftaná eg lærdi, hvussu mann drepur sína familju, at hann ikki passaði meir.

Salt, salt, salt.

Saltið.

Tí bíbilska saltinum, havi eg onki til yvirs fyri. Í veruleikanum er ikki so nógv at hava nakað til yvirs fyri.

Uppgevandi er tað ikki. Nei. Tað er gevandi.

Eg lati hurðarnar upp. Men um náttina fór hon upp av sær sjálvum. Hon, sum hevur tvær helvtir.

Hann datt oman. Eg sá hann ígjøgnum vindeygað.

Kroppurin. Armarnir út til síðuna.

Eg tók hendurnar upp fyri munnin.

Í sekundunum, fallið vardi, hugsaði eg hansara tankar. Eyguni hugdu og hugdu og sóu. Sóu kroppin detta í fríum falli. Hoyrdi tankarnar, sum vóru doyvdir. Tá visti eg ikki av hvørjum. Salt, salt, salt. Eg visti ikki, um tað var eitt berg, hann datt oman av, ella um hetta var ein illa grivin garður. Niðanfyri vóru klettanir. Stórir, ljósabrúnir. Sólin hevði turkað teir. Frammanfyri havið, sum skolaði og breyt stillisliga inn á fjørðuna. Fallið vardi ikki longi. Nei, tað vardi ikki longi. Hann rakti við høvdinum fyrst. Lá stillur. Eyguni sóu og sóu. Blóð? Nei. Bara kroppurin. Hárið á brúna steininum.

Løgið, mátin kroppurin hevði lagt seg. Sum um hann arbeiddi við lendinum. Eg hevði ikki tikið hendurnar frá munninum, fyrr enn hann reistist aftur. Reisti seg og klintraði upp eftir síðuni á berginum, hann akkurát var dottin oman av.

Fallið var óhugnaligt. Kroppurin var óhugnaligur. Hárið var hjálparleyst. Havið var trúfast. Sólin var heit. Uppgongdin var ræðandi.

Hann kom upp á slætt. Hann kom inn. Hann setti seg niður.

Vatnið dreiv av klæðunum. Kowboybuksunum og eini ullintari troyggju. Brúnt hár. Hann fekk sær eina øl. Lenaði seg afur í lága, djúpa stólinum frammanfyri vindeygunum sum vóru so stór at tey fyltu allan veggin og lótu alt koma inn sum var uttanfyri, um mann tímdi at hyggja. Út.

Og so kom hon.

Hon stóð beint har. Hon sum vit kenna.

Hárið var klipt í eina av hesum frisurunum, sum tey fægstu klæða. Heldur ikki hon.

Salt, salt salt.

Í kroppinum hjá henni. Í kroppinum hjá mær.

Tað hevði lagrað seg í andlitinum. Hoyrdi, hvussu tað gresjaði og fleyt tjúkt og krystaliserað í æðrunum hjá henni. Inn í meg ígjøgnum teppið á gólvinum. Tenninar vóru brotnar. Óregluligar. Kroppurin var minkaður. Blotnaður. Týsnaður upp. Á fótunum stúvlar, sum ongin gongur í longur. Svartir. Pedagogagtigir. Við einum seymi gjøgnum miðuna. Snápulturkaraskógvar. Eg visti, at her var onki, sum tað átti at vera. 

Og teir komu alla staðni frá. Lágir, myrkir. Undirarmar fullir av vøddum, sum hingu dovnir niður við kroppinum. Óndskapurin inkarneraður. Ongin kennur hansara uppruna, og tíðin er ov stutt til at greiða hesa fløkjuna. Ikki sannheit? Og ja, eg kundi greitt tykkum frá, hvat eg tosi um, men tað býr undir okkum, og vit hoyra tað, tá vit lurta. Væl. Væl. Væl. Eftir. Tað ljóðar sum jarðskjálvti. Tað kennist sum jarðskjálvti. Hoyr. Hoyr. Hoyr. Shssssshhhhh! Lurta.

Spakuliga veksur ljóðið upp úr kjarnuni. Murrandi sum ein fressur, sum liggur dovin á gólvinum. Hesin lítli kroppurin. Er tað hann, sum fær alt at fara í eginsvingningar. Tí hygg. Alt fer at ristast. Hygg postalínið í gamla skápinum aftanfyr glashurðanar við sprossum. Tað livur sum dansarar á pallinum. Úti av takt, men insisterandi. Krevjandi.

Hygg, hvussu myndirnar av familjuni í glasi og rammu darra og klirra mót blomstruta tapetinum, sum er gulnað av tíð, av royki úr brenniovninum og av ræddunum, sum hava ljóða í rúminum gjøgnum tíðirnar. Fetunum, sum hava gingið eftir gólvunum. 

Vasarnir við blómum, sum gentan keypti sama dag ridla á hvíta, stívaða dúkinum. Vatnið spruttar út á dúkin. Letur mynstur liggja eftir. Stólanir flyta seg. Ongin tyngd av kroppum. Klokkan á vegginum missur tamarhaldið á tíðini. Og fuglarnir flúgva suðureftir. Tikk, takk, tikk, takk, takk, tikk.

Lat tær reyðu gardinurnar aftur.

Beinanvegin.

Lat hurðarnar aftur. Vit hava ikki tíð til hetta!

Hon stendur á gólvinum. Hyggur at mær. Eg føli. Salt.

Eg føli.

Salt.

Eg føli.

Renn, renn, rennur. Hon rennur sum streymur í á. Kroppurin er tungur og vøddarnir flyta seg ikki. Salt. Salt. Salt. Í maskinuni.

Upp gjøgnum myrku, trongu trappurnar. Hvar eru vit? Sjálvandi í einum húsi. Ja, hvar aðra staðni?

Upp á loft. Tit stóðu allir har. Áhhh, tryggleiki. Kom til mín.

Og so var tað gloymt aftur. Inni í køkinum. Bíða eftir mær. ikki fara út gjøgnum hurðina. Ikki halda, at eg kann vera einsamøll her. Inn í køkin. Inn í handan satans køkin. Høvdið er so tungt. Eg havi akkurát smekkað tað í ein brúnan, sólturkaðan stein niðri í fjøruni, frammanfyri húsini á eggini við teim stóru vindeygunum. Hygg, har standi eg og síggi, síggi. Síggi.

Salt. Salt. Salt.

Høvdið er tungt. Tað vigar trý kilo. Eg orki ikki at lyfta tað upp. Hvat sigur hon? Sigur hon "salt", ella sigur hon "far eftir henni"?

Speglið er brotið. Hitt lítla ovala speglið, sum altíð hevði hingið við síðuna av vaskinum. Tað, ið hevur krakeleringar og er irrað. Tað var í hesum speglinum, hon sá myndina, av sær, hvønn morgun, hvønn døgverðatíma, aftaná hon hevði smurt smyrjubreyðið við egg og sild og karsi og eplasalati og saltkjøti og sky og livurpostei við bacon við tomat og majones við fiskaflaki frá botninum.

Hvørt kvøld, tá útvarpið sendi tónleik út í rúmið og vindurin skræddi í húsatekjuna. Skræddi í klædningin. Summarkvøld, tá hon hugdi niðan í bøtin og sáturnar stóðu á rað.

Pausa.

Her inni, frammanfyri speglinum liggji eg við høvdinum á linoliunum. Eg orki ikki at lyfta tað!!!!!

Grulvi, grulvi. Grulvi. Salt av sveitta.

Úti í gongini er tómt.

Salt. Salt í blóðnum. Maskinan arbeiður.

Eg lati meg í løriftskógvarnar, sum eg ikki eigi. Teir eru bláir. Teir eru mína stødd.

Hond á hurðakarmin. Vinstra strekt framm.

Uttanfyri er alt.

Eg síggi teir hyggja inn gjógnum lítla holið.

Detti oman. Oman í køkin. Men hví er ein hurð við síðuna av køliskápinum? Ein tvíbýtt hurð við svørtum aftanfyri? Hví standa tit í hurðini. Hví eru tit ikki líka stórir. Hví ert tú helvtina so stórur sum tú? Hvat er hatta fyri ljóð tit siga? Hvat er hatta fyri sangur, tit syngja?

Pausa

Tað finnast kærleikssøgur. Í tveimum pørtum. Tær kunnu eisini latast upp. Sanniliga sigi eg tykkum, at tær kunnu latast upp.

Um tú spyrt meg, um tú spyrt meg. Um tú insisterar, so minnist eg. Eg róti og róti í minninum, og togi framm, taki fram, sorteri, og leiti har inni. Og so kemur alt fram og so minnist eg væl. Meðan eg hugdi eftir hasum ræðuliga filminum. Tá helt eg fyri munnin, fyri enn einaferð at kvala surklandi ljóðini, sum komu upp gjøgnum hálsin. Onkustaðni innanífrá. Eg sá og sá og sá hann leypa upp á hurðina á wc´num. Svingaði seg inn yvir kantin, og læt hurðina upp innanífrá. Vakurt var tað, og eg sá bara beinini hjá honum eina løtu. Kowboybuksur. Yvirkroppurin var burtur. Hvat gjørdi hann? Hvør var har inni? Hví var hurðin stongd spurdi eg meg sjálva, men eg visti tað væl. Innaní. Græt eg. Og so sá eg knappliga alt ov klárt. Mintist knappliga alt ov væl. Er tað ikki fitt? Og ja, nú kemur tað aftur: Salt. Salt. Salt. Á varrunum. Hjá tær. Hjá mær. Hjá okkum. Hoyra tit?

Pausa.

Kanska skuldi eg ikki sagt: OG so… men tað eri eg noydd til, tí eg haldi, tað er so poetiskt. Hoyra slík orð ikki neuttup til í kærleikssøgu aldarinnar? Men sig mær, er hon longu søgd, ella er tað loyvt, at skriva hana av nýggjum, tí sum vit vita, so er henda longu skrivað í seinastu øld. So er tað helst loyvt at taka yvir? Føra arvin víðari. Inn í nýggju tíðina. Inn í mína tíð, sum sigur tikk, takk, tikk, takk, takk, tikk. So vakurt er tað at síggja kroppin boyggja seg inn yvir hurðina. So vakurt er tað, at lata sorgina og longsulin, hesi stóru, stóru orðini, fylla allan kroppin. Lata tey flóta og taka yvir. Salt. Salt. Salt. Á fingrunum.

Eg taki upp eftir mær. Ruddi høvdið upp. Sorteri og leggi í reinar skuffur. Lati tær aftur. Hyggi og veit, at eg veit, hvat er í teimum. Tað er sissandi. Trygt. Eins trygt og vitanin um at tit stóðu í gongini hasar fáu minuttinar. Inntil alt var burtur aftur. Sum náttin. Men eftir náttina, kemur kvøldið. Og náttin. Aftur. Er alt trygt. Við salti. Salti á varrunum.

(KP)

Prosavika 4 Hanus Kamban

Vit hava ofta yrkingar og yrkingaummæli á listablogginum og onkursvegna verður skaldskapurin á óbundnum máli við sviðið soð. Hetta botnar sjálvandi eisini í, at skaldsøguútgávurnar eru færri í tali enn yrkingarsøvnini, men hesa vikuna gera vit eitt sindur burtur úr prosaskaldskapi og fara hvønn dag at leggja brot úr skaldsøgum ella stuttsøgur á bloggin. 

Dagsins tekstur er eins og hinir skrivaður av einum av okkara mest royndu og virdu høvundum. Hanus Kamban skrivaði ta gátuføru, symbolsku søguna "Maðurin við lyklunum" lyklunum, sum stendur í stuttsøgusavninum Gullgentan frá 2010, ið varð nominerað til Norðurlendsku Bókmentaheiðurslønina. Hanus Kamban er vandur høvundur, sum meistrar at skriva og sum altso málsliga megnar at fáa júst tað burturúr, sum  hann ætlar. Søgurnar hjá Hanusi Kamban bera brá av magiskari realismu og kunnu tykjast rættiliga abstraktar, men ofta hómar lesarin allíkavæl ein ávísan boðskap ella eitt moralskt poeng í søgunum. Hanus Kamban heldur sjálvur nógv av hesari søguni, sum vit her endurgeva við høvundans loyvi:. 

MAÐURIN VIÐ LYKLUNUM

Hon stóð í tí lítlu viðalundini, nøkur fá spor frá rásini, har býarins borgarar gingu framvið á sumri, tann bleikhvíta línblusan var snørd leysliga í erva við stroppum, á fótunum hevði hon okkurt slag av skinnskóm, við tveingjum, armarnir vóru berir niðan móti økslini, og høvdið legði hon eitt evarska lítið sindur á skák, tí hon var einsamøll úti á eini stórari mark, og hon lurtaði eftir einglunum. Hon var ikki stór í vavi, men yvir henni var ein styrki, sum tóktist bygdaslig og ævinlig, og tað var tí einki løgið, at eitt kvøldið á heysti, tá norðanvindurin feyk ígjøgnum lundina, og hvassur heglingur bardi hennara hold, at tá kom lív í hennara hendur og føtur og roði á hennara kjálkar og glampi í hennara eygu, so at hon reis upp, fór til gongu inn í býin og tók á seg aftur eina ferð menniskjans lut.

     Nú var hon á veg suðureftir ígjøgnum eitt fremmant land, og hóast klæðini vóru nútíðarlig, var hon framvegis tann sama, ótelgd og tíðarleys, og hon tosaði framvegis við einglarnar, sum nú vóru staddir, ikki úti á eini manntómari mark, men har, á bilsins baksetri, annar átta og hin fimm, eitt sindur móðir vóru teir, durvaðu eina løtu, vaknaðu so aftur og sóu í skýmingini, har eina brúgv, gleivandi yvir um eina mórubrúna á, har eitt einsligt fjós, har eina gamla, spengruta eik. Hetta var í eini tíð, áðrenn bilar vóru fylgisveinastýrdir, hon hevði eitt kort á síðusetrinum, sum hon royndi at skeita yvir á, men hon koyrdi skeivt tvær ferðir, og tí komu tey nú inn í tann gamla, søguríka miðaldarbýin, og kravdu at fáa tak yvir høvdið og eina song at sova í, og tað hevði hon als ikki ætlað.

     Hon koyrdi eina løtu í klingur í tí innara býnum, har var eitt stórt opið umráði, arrut og óblítt sum eitt byggipláss, ferðamannaskrivstovan var afturlatin, uttan fyri eina café sótu nakrir gamlir menn og drukku hvítvín, og yvir býnum var hesin stemningurin, sum kemur, tá allar hurðar eru afturlatnar og himmalin gráur og allir bygningar tungførir og myrkir, ein grótstemningur, og kanska var tað tí, hon gjørdi skjótt av. Tey koyrdu ígjøgnum gøtuna, har miðaldartorgið hevði verið, og vinstrumegin sá hon, yvir einum jarnportri, sum varð takt av einum hválvi, skeltið, hon fekk sett bilin í eini síðugøtu, og tey gingu so tað stutta strekkið aftur, hon trýsti á ein knøtt, portrið bleiv latið upp, tey gingu undir tí tronga, lága hválvinum, yvir um eitt tún, til støddar sum eitt frímerki, við tornhøgum múrum á øllum síðum, og komu inn. Sum hevði hann bíðað eftir teimum, stóð ein maður við tann grásvarta diskin í einum trongum móttøkurúmi, sum víðkaði seg inn ímóti einum morgunmatarsali, og okkurt rakti hana alt fyri eitt, og hon visti straks, hvat tað var, hetta, at inni í húsinum var einki stað bert, á gólvunum stóðu allastaðni urtapottar ella spannir við regnskjólum, klovum ella brenniviði í, á øllum veggjum hingu gomul litprent ella litfarin uppsløg frá 18. øld ella skyggjandi prýðisborðiskar við yndisligum rokokomotivum á, á eini ørgrynni av hillum stóðu gomul søgulig fotografi, í krókum og vindeygakarmum stóðu sjáldsamar kakudósir av blikki, har ein á yndisligum litmyndum sá ung, lukkulig pør vaggað av lýsandi gondolum, og á tí dimmbrúna panelinum aftan fyri mannin í móttøkurúminum hingu lyklar, krøktir upp á naglar eftir stødd, sjónskir lið um lið, sum ítróttarsteyp, hon taldi teir, teir vóru sjeyogtjúgu, tann størsti tvær spannir til longdar, tann minsti sum ein hálvur lítlifingur. Hon spurdi um prísin fyri eitt kamar til trý eina nátt, hann svaraði, hon skrivaði navn og aðrar upplýsingar á oyðublaðið, hann handaði henni, og skuldi fara, fylgd av sínum einglum, tá tað rann henni í huga, at hon ongan lykil hevði, men í tí sama segði maðurin:

     - Tíverri, hatta er tað einasta kamarið, sum er leyst, og eg havi ongan lykil til tað, vónandi ger tað einki. 

     Einglaeyguni vóru sum tekoppar, og hetta, at Tann Mikli Lyklamaðurin ikki átti lyklar til síni egnu kømur tóktist bæði rangvørgt og laðið við onkrum komikki, hon ikki grynti í. Tey gingu gjøgnum trongar trappur upp á fimtu hædd, og aftur staðfesti hon, at ongastaðni, hvørki á veggjum ella gólvum ella undir loftum, var nakar berur blettur, og at eisini á trapputrinunum stóðu vasar ella blámynstrutar postalínskrukkur. Kamarið var meira at kalla ein lítil tekjuíbúð, við trimum songum og einum pinkulítlum køki, og úr einum lítlum vindeyga sást niður í tað skotruta túnið, tey høvdu gingið eftir, tá ið tey komu, har var tað, djúpt niðri í myrkrinum, sum botnurin á einum brunni. 

     Og tá kom tað, opinberingin, sum eitt snarljós. Her slapst ongan veg, her var ongin baktrappa, ongin lyfta, ongin læst hurð, ongin at verja, og bara ein vegur, ein trong trappa, og tann vegin ... Hon bleiv við eitt skot ísakøld og sá samstundis reyðan eld brenna. Maðurin í móttøkurúminum, í myrkabláari troyggju, við eygum, ið ikki hugdu upp á ein og tjúkkari lavandi undirvørr, klæddur í ein myndugleika av sjeyogtjúgu lyklum, var sum ein eldri smádrongur, sum samlaði upp á gamlar kakudósir og át døgurða hvønn dag saman við mammu síni, og ivaleyst var tað hon, sum stýrdi, taldi pengarnar upp á kvøldi og rópti eftir varmadunkum um náttina. Hvørt klípi, hvør flís peikaði sama veg. Hon var fullvís í síni søk, og hon tók avgerðina straks. Men tá hon fór undir at pakka og gjørdi greitt, at tey máttu finna eitt annað stað at vera um náttina, gjørdu einglarnir verkfall. Teir høvdu hertikið sínar sengur og vóru tørnaðir inn við sínum tekniserium. 

     - Vit fara ongan veg!

     - Tað er skomm!

     Hon stóð og hugdi út ígjøgnum tað lítla vindeygað, hon nóg illa tekti, djúpt niðri, eitið av einum túni, uppeftir vóru veggir við smáum vindeygum, uppi yvir henni skitin tigultøk, onkur einstøk dúgva, putlandi í eini takrennu, ovast einslittur, gráur gróthimmal. Bara eitt kamar var leyst, hevði maðurin sagt, men her sást onki menniskja og hoyrdist onki ljóð. Men tað bar ikki til, tað var pínligt, tað var skomm, hon visti tað. Einglarnir beistaðust eina løtu, løgdu seg so aftur við sínum tekniserium. Hon bustaði tenn, vaskaði sær og fór so undir sína fyrireiking. Hon førkaði eitt skinklut borð yvir til hurðina, setti tveir bakkar á borðið, og á teir legði hon alt metal- ella glaskent í køkinum, alt, sum kundi klirra ella skrambla, gløs, koppar, skálir, vasar, knívar, gaflar, skeiðir. At enda tók hon tann størsta breyðknívin, føldi við fingrinum eftir eggini og legði hann undir koddan.

     - Tú ert ikki í ordan, mamma, segði tann eldri eingilin. 

     Dagin eftir, aftan á eina nátt, har hon kanska svav ein tíma, fingu tey morgunmat í salinum, sum var inn frá mótttøkurúminum. Tey kundu velja ímillum jogurt, cornflakes, kókað egg og ymisk sløg av marmulátu, og hon drakk kaffi úr einum koppi, ið var sum ein rúmlig, kýpin skál. Har var, so løgið tað tóktist, ein annar gestur, ein eldri, hvíthærdur harri, sum sat í einum lenistóli og las í einum blað. Greinin, sá hon, snúði seg um ágang móti smádreingum, og har var ein mynd av einum gudsmanni, við eygum, ið hugdu niður, og einum stórum krusifiksi á bringuni. Hon rindaði fyri kamarið og trættist eina løtu við vertin, tí tað kostaði meira enn hann hevði sagt, men tað, segði hann, var eitt slag av meirvirðisgjaldi, hann hevði gjørt henni tað greitt kvøldið fyri, men kanska hevði hon ikki skilt hann. Aftaná blíðkaðist hann og fór at fortelja teimum um eitt kleystur stuttan tein frá býnum, har mong gomul handrit vóru varðveitt. Hagar máttu tey endiliga fara, segði hann.

     - Maðurin er fittur, teskaði tann yngri eingilin. Hon svaraði ikki straks, tí hon var stødd í einum øðrum rúmi, og eisini har vóru stórir, tungir lyklar, til tað bulvirkisliga fongsulsportrið, til klivarnar, til fót- og hondleinkjur, og har var neyðugt, um hermenninir gjørdust ov naskir, at ganga í mannfólkaklæðum, og júst tað var hennara stóra misgerð, fekk hon at vita seinni frá yvirdómaranum, sum líktist einum gránaðum smádrongi, sum ongantíð hugdi beint upp á ein, og hvørs yvirvørr lavaði niðureftir, uppbólgnað, so ein hvørja løtu væntaði, at sleva rann úr henni. Og tá ið hann seinni spurdi hana um munin millum ta sigrandi og ta stríðandi kirkjuna, visti hon ikki, hvat hann meinti við, og tí gekk tað sum tað gekk, og hon upplivdi tað alt nú, bæði uttanífrá og innanífrá, og tá ið eldur varð settur á greinarnar og brenniviðin á tí gamla torginum, risu skríggini móti himli, so nøtrandi ræðulig, at eisini fíggindans gomlu, herdu hermenn grótu, Jesus, rópti hon, Jesus, og umaftur og umaftur, ønskriligari fyri hvørja ferð, Jesus, Jesus, og hon visti, at tann, sum verður brendur livandi, fær ilt, eisini um hann fer til himmals, bløðandi, við ongari húð, í klæðum av flammum. 

     - Ja, segði hon við tann lítla eingilin, maðurin er fittur. Tey tóku viðførið, og meðan tey gingu yvir í síðugøtuna, har bilurin stóð, var tað henni greitt, at tað sanna heimið hjá sær, tí bygdasligu og ævinligu, í grundini var viðalundin, heimlig fyrrapartar á sumri, tá fólk gingu brosandi framvið, heimligari á heysti, tá ið flykrur løgdust á hennara kulsandi hold, og heglingur bardi glamp í hennara eygu. Tey koyrdu avstað, ikki til eitt gamalt kleystur við fornum handritum, men út ímóti strondini, har himmalin var bláur og nóg nógv var av sjógvi til at sløkkja allar eldar.   

(KP)

Prosavika 3 Jóanes Nielsen

Vit hava javnan yrkingar og yrkingaummæli á listablogginum og onkursvegna verður skaldskapurin á óbundnum máli við sviðið soð. Hetta botnar sjálvandi eisini í, at skaldsøguútgávurnar eru færri í tali enn yrkingarsøvnini, men hesa vikuna gera vit eitt sindur burtur úr prosaskaldskapi og fara hvønn dag at leggja brot úr skaldsøgum ella stuttsøgur á bloggin. Vit halda fram við sama høga góðskustøði. Hesa ferð er tað ein tekstur, sum longu er givin út. Jóanes Nielsen hevur viðmælt okkum at taka epilogin í skaldsøguni "Gummistúvlar eru tær einastu tempulsúlurnar, vit hava í Føroyum" frá 1991. Jóanes Nielsen dugir heilt grundleggandi at siga søgur av hjarta, so at tær gerast viðkomandi og fanga lesaran, tað er ikki løgið, at hann er ein av okkara mest elskaðu rithøvundum. Málið hjá honum situr óvanliga væl við progressivari rútmu og framúr góðum samanberandi myndum, t.d. tá hann skrivar "Frá Bursatanga og líka út á Molahøvdið var kaiin loðin av útróðrarbátum. Ein skógur av mastrum lá í sterka morgunljósinum." - ja so er eingin í iva um júst hvussu henda sjón hevur sæð út. Her er endabrotið úr skaldsøguni "Gummistúvlar eru tær einastu tempulsúlurnar, vit hava í Føroyum":

EPILOGUR

Tað hendi eftir einari nátt. Úr øllum landinum stevndu útróðrarbátar móti Havnini. Í lýsingini vóru eystara og vestara bryggja blokeraðar. Onki skip slapp inn. Og heldur einki skip slapp út. Sum eitt veldugt hjarta dukaðu allir motorarnir við kaiina inni í tí sovandi býnum.

Eg var á veg til arbeiðis, tá ið hetta løgna ljóðið breiddi seg niðan gjøgnum býin. Ein summarmorgun í juni í 1975. Og at hesin dagurin skuldi koma at bera frá øllum øðrum døgum, hvussu kundi eg vita tað? Eg gekk undir síðu trækrúnunum við Gamla Bókhandil. Heima í garðinum høvdu vit eisini trø. Og hóast tey ikki vóru so stór og prýðilig, so hevði langomma mín plantað tey áðrenn aldaskiftið. Tá ið tey bara vóru nakrir klæntrasligir kvistar. Summarmorgnarnar sungu tey sólina upp úr havsbrúnni. Sum børn klatraðu vit eisini í teimum. Øll børnini í grannalagnum elskaðu hesar barkaðu armarnar, sum vuksu upp úr moldini. Glaðu nístini fortaldu so týðiliga, at akkurat í sovorðnum greinum høvdu okkara sorgleysu forfedrar sveiggjað við sínum ungum á bakinum.

Ljóðið bara harðnaði, so hvørt sum eg nærkaðist kaiini, og komin oman um gamla hotellið, tá støðgaði eg. Stóð bara og gánaði eftir hesi sjónini, sum náttin hevði gandað fram úr ongum. Frá Bursatanga og líka út á Molahøvdið var kaiin loðin av útróðrarbátum. Ein skógur av mastrum lá í sterka morgunljósinum. Allastaðni sóust útróðrarmenn.

Hóast so nógv ár eru liðin, minnist eg enn henda beinleiðis rúsin, sum sjónin kveikti í mær. Við mínum egnu eygum sá eg umsíður tær Føroyar, sum eg so leingi hevði longst eftir at síggja. 

Eg arbeiddi í einum timburhandli úti á kaiini. Einum plássi, har lokalpatriotisma eisini átti nøkur av sínum margháttligu umboðum. Víst vóru teir góðir við sín bý. Men við hesum pírna kærleikanum, sum ikki vann út um leivdirnar av Stóragarði. Argjamenn var sovorðið pakk, sum man hongdi upp eftir nossunum, segði Lítli Grøni ein dagin vit arbeiddu saman.
- Hvussu heldur tú, at havnarfólk varð viðfarið, tá ið tey gomlum døgum biddaðu úti á gørðunum? Hundurin bleiv beittur eftir teimum. Og hví heldur tú, at Jóannes Patursson var ímóti at lata havnarmonnum traðir um aldaskiftið? Jú, hann vildi hava alt sjálvur. Hann og kjøtátararnir á bygd.
-Men tú kanst ikki h ata 100 ár aftur í tíðina, svaraði eg. Hann hugdi at mær.
-Tú billar tær kanska inn, at muran er dampað av teimum?

Men hendan morgunin sýntist stórsinni at ráða. Hurðarnar há havnarfólkum stóðu opnar. Sum dømi kann nevnast, at ein kona bakaði í hundradavís av pannukakum til útróðrarmenninar. Sónleikarafelagið í býnum gørdi eina eykasýning bara fyri teirra skuld. Og á fundi í Havnar Arbeiðsmannafelag var avgørt at fara í 24 tíma stuðulsverkfall. Høvuðsstaðurin var stongdur bæði sjóvegis og eftir oyggj.

Tað sum fekk bikarið hjá útróðrarmonnunum at flóta yvir, var tað stóra prísfallið á hvítfiski. Men tað lá so nógv annað frammi í tíðini. Fólkafylkingin móti EEC hevði vakt fólk. Bæði útlendskir og føroyskir trolarar hótti fiskastovnin og livilíkindini hjá smábátunum. Og so kravið um útflyting av fiskimarkinum.

Út móti døgurðatíð kom Kristin Kriss út á goymsluna at hitta meg. Nú eg  hugsaði um tað, mundi tað í hvussu so er vera eitt hálvt ár síðani vit prátaðu saman. Maðurin, sum plagdi at koma larmandi og tíðindafróður, sleingjandi við sínum longu ørmum, var so spakur hendan morgunin. Um hálsin hekk tað kosmologiska eygað, sum han kallaði sítt myndatól. Tað fylgdi honum allastaðni. Sálvt tá ið hann kreyp uppá , hevði hann ein fingur kláran á knttinum.

Fyri nøkrum árum síðani hevði hann víst okkum eina diasrøð, sum hann kallaði Sørvágs-hypofisan. Fisan var dóttir í eini solidari baptistafamilu. Men komin til Havnar, var hon fallin fyri tí tí nýggja gudinum, Phallos. Tað var heldur onki mark fyri, hvat Kristin Kriss kundi fáa hana til. Aftur við einari av sínum vónleysu symfonium hevði hann avmyndað hana nakna. Sum nýmótans heks ríðandi uppi á eini langari støvsúgvaraslangu. Úti á Bukkvald, har hon gróv í øllum ruskinum við svongum, svartmálaðum eygum. Eisini sum grís á veldigum fati við súrepli í munninum. Tey ótrúligastu ljóðini slitu seg leys úr hátalaranum, meðan tað kosmologiska eygað leitaði og fann.

Tá ið foreldrini frættu um hennara villu phallosdyrkan í høvuðsstaðnum, bleiv hon send avstað á ein bíbliuskúla í Onglandi. Og so frægur var Kristin Kriss hóast alt, at hon stutt aftaná fekk bæði diasrøðina og negativini sendandi til Onglands.

Í hurðini uppi yvir timburdeildini sóu vit beint oman á kaiina. kristin Kriss risti við høvdinum - Hasir menninir hava ongan góðan.

-Eg rokni við, at tú eisini hevur okkurt annað upp á hjartað, segði eg.

Hann nikkaði. Vit gingu oman gøgnum trappurnar og út eftir molanum. Bátarøðirnar lógu langt út á vágna. Í fríska lotinum bleiktraðu merkini. Fólk gingu róliga og fregnaðust. Og summi spákaðu eisini við hundinum. Kristin Kriss togaði í armin á mær. -Sært tú handan deksbátin?

Hann peikaði eftir einum Nordafar-báti frá Sandoyri. Báturin lá uttan á tveimum øðrum. Afturi á reyv stóð línurennan. Rørini til olutrýstsnellurnar gingu fram móti bógnum. Og í kappanum stóð ein fýra-fimm ára gomul smágenta. Báturin æt Elias Hørg.

Kristin Kriss vildi ikki umborð. Hann risti við høvdinum. Eg mintist, at hann hevði fortalt mær frá tí druknaða manninum norðuri í Klaksvík. at hann eisini hevði nevnt okkurt um eitt handrit, sum lá og savnaði støv og sum hann meinti at eg átti at síggja.
- Eg fái vitjan av einum konufólki um trýtíðina, segði hann. Og tú skal hitta hana.
Beinanvegin í gongini í kjallaraíbúðini hjá honum varnaðist eg, at vælkendi lukturin av heimabryggj var horvin. Fyri ikki at tosa um torvroykin. Eitt rør til akslatrøini var komið upp at hanga. Og somuleiðis ein mynd av Hermann Hesse.
Sjálv stovan var eisini broytt. Ledningarnir, sum fyrr hingu undan loftinum sum lianir ella krupu eftir gólvinum su elektriskir ormar, teir vóru nú heftir inn í paneið. Pottplantan Siddharta var guvað burtur. Línustampurin, sum hann fyrr brúkti til skitin klæðir, stóð umvendur á gólvinum við eini pútu oman á sær. Og tað var ikki tað ringasta at síggja at bókatalið á hillunum var vaksið. Eg støðgaði og hugdi eftir einum merkiligum lampuskermi, sum eg ikki hevði sæð fyrr.
- Hann er seymaður av tarabløðum, segði Kristin Kriss. Ein gáva frá Tove.
-Tove? fregnaðis eg.
Hann nikkað, og muðurin smílti eitt lítið sindur. Inn eftir gólvinum stríddi ein sólstabbi seg. Meðan eg handfór hendan skermin, ið framvegis luktaði eitt sindur av havi, spurdi eg um hendan Tove var góð við hann.
Kristin Kriss ypti øksl. - Eg veit ikki. Og tað ljóðar kanska løgið í tínum oyrum. Men onkursvegna er tað ikki mítt problem. Tað einasta, sum eg tori at siga er, at eg umsíður kenni meg ektaðan. Skilir tú?
Hann skonkti kaffi. Við troyggjuermuni turkaði hann støvið oman av hátalaranum. Og eg mátti smíla, tá ið hann tendraði stearinljósini á borðinum. Tí at tað var líkasum at okkurt manglaði. Hvussu ofta hevði hann ikki hildið silvurpappírið oman fyri bláa logan. Sterkt kryddraði roykurin frá tí láturmildu hampplantuni breiddi seg um stovuna. Ljósið vóð gjøgnum eitt stilt tám. Og síðani tóku sjónirnar seg supp. Á kamelunum hjá Santana-bólkinum fóru vit út á langar oyðimarkarferðir. Amerikanarin Frank Zappa sat og flenti uppi á lodnu kúlunum. Seinni komu Pink Floyd og Exeption. Og eisini ein farri av einsemi og vónleoysi. Tí Havnin var so fátøk. Nýggja tíðin átti onki til okkum. Alt tað kristiliga gassið forpestaði kvøldini í býnum. Vit vóru ungir arbeiarar. Onkrir gingu í Hoydølum. Viltust inn í tokurnar. Hongdu okkum í Mayatjaldið. Men blivu, sum frá leið, leidd av ferðunum í hesum fremmandu landsløgunum. Kanska fyri at varðveita dreymin, leingja og toyggja hann eitt sindur, góvu vit rúsinum føroysk nøvn. Róptu tað at ferðast út á torvheiðarnar. Slaktaðu kamelarnar. Men húðirnar brúktu vit framvegis at verma okkum við. Tí tað var blivið kaldari úti á heiðunum.

Tá ið hann hevði vent plátuni við Joe Cocker, spurdi eg umsíður, hví hann hevði víst mær á handan útróðrarbátin. Kristin Kriss, sum ikki plagdi at mangla orð, stóð og tøvdi yviri við vindeygað. - Veitst tú, at eg eri farin at ganga á handilsskúla um kvøldarnar? spurdi hann. Blaðarbeiðið vindur hvønn dropa úr mær. orki ikki hasar partapolitisku idiotarnar, sum allastaðni sígga fíggindar. Eg havi fortalt Tove, at tú kemur. Hon er ein deilig kvinna. Alt ov góð til ein bums som meg. Hann gekk yvir til stólin og setti seg. - Tað ræðuliga er, at eg hálvavegna beri skuldina av, at Elias Hørg doyði.
Ovfarin hugdi eg upp á hann.
-Jú tað passar. Eg skuldi partú hava hann við mær á veitsluna. Men maðurin var móður. Góði Elias! Eg eri so keddur. Tú hevði heldur ikki so ljóta nøs. A working class hero is something to be. Á frata! Tað er ikki tað, at eg ætli mær í klostur. Misskil meg ikki. Eg tími bara ikki hetta tvætlið longur. Jørðin hevur sína eldtíð, sína ístíð og sína jarntíð. Soleiðis er eisini við okkum. Tað, sum eg vil, er so einfalt. Eg kann bókstavera tær tað. Eg kann skera tað út í papp. Ella morsa tær tað við roykinum frá einum brennandi harta. Eg vil elska eina kvinnu. Skilur tú? Treytaleyst. Fullkomiliga og í allar ævir. Hann smílti knappliga og slongdi við sínum longu ørmum. - Okay. Í hvussu so er í nøkur ár.

Úthurðin gekk. Eg sá hvussu eyguni á Kristini strálaðu, tá hon kom inn í stovuna. Lukturin av vindi kom inn við henni. Hon legði frakkan frá sær. Segði halló og at hon akkurat var komin av kaiini. - Eg giti, at tað er tú sum skal hava konvoluttin. Eg eiti Tove.

Hon rætti mær hondina og setti seg á stampin. Fortaldi, at mammubeiggi Elias var komin norður við bátinum í
nátt. Nanna og ohann vóru eisini við. Hon nevndi nøkur nøvn, sum eg seinni skuldi læra betur at kenna. So vendi hon sær aftur til mín.
-Í veruleikanum, so havi eg ongan rætt at geva tær hetta ljósprentið. Eg kenni teg heldur ikki. Tað er Kristin, sum hevur plágað meg. Maðurin, sum skrivaði handritið er deyður. Og mín Elias liggur kaldur í síni grøv.
Eina løtu vigaði hon á eini knívsegg, og brast so í grát. Frá løtu til næstu trongdu blóðæðrarnar seg út í húðina. Ongantíð havi eg sæð sovorðin tár. Tað haldi eg í hvussu so er. Varrarnar trútnaðu upp í reytt og pínufult kjøt. Sat beint upp og niður í sjóðheitum gráti. Hon hugdi móti mær. Men líka lítið sum hon sýntist sansa Kristin Kriss, mundi hon sansa meg. Fleyt út á leiðir, har hvørgin okkara náddi henni. Og Kristin stakkalin, sum ikki tordi at rætta henni lummaturrklæði, sat og læt við tí sum ein, ið gevur seg yvir.
Eg dugi so illa at endurgeva klagurnar. Men sigi eg, at tað var sjálv hjartasorgin, sum sat á stampinum og græt, so skilir lesarin kanska, hví eg yvirhøvur fóru undir at skriva hesa bók.

16 ár eru liðin, síðani fuglarnir í trøunum há langommu sungu hendan sjáldsama morgunin upp úr havsbrúnni. Umsíðir vóru Føroyar vaknaðar. Teir bestu menninir í landinum lógu og vardu eystaru bryggju og vestaru bryggju. Og undir koddanum hjá mær lá eitt ljósprent av handritinum hjá Jákupi Ingvardsen.


(s.120-126 í Gummistivlarnir eru tær einstu tempulsúlurnar, sum vit eiga í Føroyum)




(KP)

Prosavika 2 - Tóroddur Poulsen

Vit hava ofta yrkingar og yrkingaummæli á listablogginum og onkursvegna verður skaldskapurin á óbundnum máli við sviðið soð. Hetta botnar sjálvandi eisini í, at skaldsøguútgávurnar eru færri í tali enn yrkingarsøvnini, men hesa vikuna gera vit eitt sindur burtur úr prosaskaldskapi og fara hvønn dag í vikuni at leggja prosabrot á bloggin. 

Í dag eru vit komin til Tórodd Poulsen, ið helst er meira kendur sum sera produktivur og framúr dugnaligur lyrikari og myndlistamaður. Men hann hevur eisini skrivað prosa. Hansara bøkur "Reglur", "Sót og Søgn" eru dømi um framúrskarandi prosabøkur, sum eru púra øðrvísi enn tað, vit annars hava av føroyskari pros og so bókin "Útvølir" frá 2008, sum í støðum tykist realistisk, meðan hon er meira surrealistisk til tíðir.  Bókin er ómetaliga stuttlig, hon er vígd teimum, sum einki skilja og hon er tessvegna full av tí maskuspæli, sum er eyðkent fyri høvundan.  Her eru tvey brot úr Útvølum:

Og nú hoyrast operatónar. Opera. Ja. Tað eru nú nøkur ár síðani. Eini átta níggju. Gekk mær eftir Eystaru Farimagsgøtu. Var eitt lítið sindur tystur og helt at eg skuldi fara inn á Kruts Karport og drekka mær eina lítla øl og samstundis skoða tað stóra vakra whiskyúrvalið í barrini. Tá eg havi sett meg við eitt borð har vísti tað seg at við borðið við síðuna av sat ein førur íslendingur og ein føroyingur. Visti væl, hvør landsmaðurin var, ein syngjandi klaksvíkingur. Vit koma í prát. Teir eru bæði blíðir og týðir og umgangarnir ganga títtir runt. Íslendingurin vil fegin vísa mær, hvussu mann spælir back-gammon, hann reypar sær av at hann er gamal íslandsmeistari í tí spælinum. Hann fortelur eini at beiggi hansara hevur vunnið íslendska melodi grand prixið og er homosexuellur, hvat tað so hevur við møguligu sanggávurnar at gera. Veit ikki um eg fann út av spælinum. Helst ikki. Dugi bara at spæla ludo og haldi meg kenna mannagongdina í talvi. Tað einasta kortspæl eg dugi at pæla er svartaper og sum eg eisini altíð fái.

Teir báðir, jauarin og klaksvíkingurin høvdu verið til upptøkuroynd á tí Kongaligu Operuni, fá eg at vita, og at teir báðir skuldu synga ariur ella okkurt sóvritt úr Tosca. Teir vóru báðir eitt sindur ivingarsamir um teir høvdu staðið royndina, men lagið tóktist at vera gott. Jauarin bjóðaði yvir til ein lítlan í eini íbúð hann hevði lænt frá einum landsmanni og sum lá eini tvey húsanummur frá barrini.

Hetta var ein heldur øðrvísi íbúð, tað má eg siga. Allastaðni vóru málað ymisk okkult tekn, uppi undir loftinum pentagrammir. Inni í stovuni, har vit sótu, vóru nakrar fáar bøkur á eini hill og tær vóru allar eftir bretska okkultistin Aleister Crowley. Eg kendi meg heldur ótryggan. Og løgnan. At vera í eini statanistiskari íslendskari íbúð í Kjøpinhavn saman við tveimum møguliga komandi kongaligum operasangarum. Tvær stórar fløskur av vodka vóru settar á borðið. Vit skálaðu og drukku, men mest var kjakast um Tosca millum tær báðar sangkempurnar. Hvussu tann og tann arian skuldi syngast. Hvussu djúpt niður í búkin teir skuldu fara og finna tónan.. Teir fóru upp á gólvið og sungu alt tað teir vóru mentir. A hahaha a ha ha ha. Upp og niður og yvir eftir. So reisti hin seg og segði nei soleiðis skalt tú synga. Ha a haha a ha ha a ha ha og í den dur ella moll. Eg minnist sjálvandi ikki tekstin, men tað lóðaði sum um teir dugdu hann. Eg sat mest og hugsaði um toskar og um satanismuna, sum gjørdu meg líka so ótryggan sum til dømis kristindómur og islam. Forteknini vóru bara vend um.

Eg slapp mær avstað áðrenn eg bleiv alt ov fullur og kanska eisini forførdur av djevlinum. Pissaði inni á tí lítla vesinum áðrenn eg fór. Har inni, undir loftinum, var gud hjálpi mær eisini eitt pentagram málað, og okkurt okkult skriftstað á vegginum. Og á gólvinum við síðuna av kummuni lógu einar skitnar ljósabrúnar undirbuksur. Íslendskir satanistar ganga í ljósabrúnum undirbuksum, hugsaði eg og tað havi eg hugsað síðani, tá satanisma ella jauarar eru á lofti.

Úthurðin í neðra var úr stáli og var ikki løtt at fáa upp og nøkur sekund kom bæði ræðsla og fjáltur á meg og eg helt meg vera fangaðan í djevulsins íslandklaksvíksku operaholu.

Men út á gøtuna kom eg og har hoyrdust Toscatónar út gøgnum vindeygað við tveimum ymiskum kappinarhugaðum røddumum, sum skiftust at synga upp og niður og yvir eftir og niður og upp. Kanska soleiðis sum toskar eiga at syngja Toska.

Um teir báðir stóðu royndina og nú synga á Kongaligu Operuni tað ivist eg í ella um Aleister Crowley hevur 

fingið fastatøkur á teimum, tað veit eg ikki.

(s.39-49 í Útvølir)

***

Enn hoyrist opera musikkur uttanífrá. Hesin snobbana tónleikur. Inni á Høvuðsbanagarðinum til dømis brúka teir henda torturfremjandi tónleik fyri at halda heimleys, narkomanar og drykkufólk burturi frá inngongdini við Istedgøtu. Ikki kann sigast annað enn at maktin brúkar meiri og meiri raffineraðar mátar at styggja ólukkudýrini frá sær..

(s. 44 Útvølir)

(KP)

Prosavika 1 Carl Jóhan Jensen

Vit hava rættiliga ofta yrkingar og yrkingaummæli á listablogginum og onkursvegna verður skaldskapurin á óbundnum máli við sviðið soð. Hetta botnar sjálvandi eisini í, at skaldsøguútgávurnar eru færri í tali enn yrkingarsøvnini, men hesa vikuna gera vit eitt sindur burtur úr prosaskaldskapi og fara hvønn dag at leggja brot úr skaldsøgum og stuttsøgur á bloggin.  Samstundis bjóða vit høvundum at senda okkum prosa, sum vit seta á bloggin. 

Vit byrja prosavikuna í dag við sjálvum top of the pops, Carl Jóhan Jensen, sum í 2005 gav út bókanna bók "Ó - Søgur um djevulskap", sum nógv munu kenna - eisini um tey ikki hava lisið allar tær 786 síðurnar á tamb. Tað kann annars viðmælast øllum, tí tað er undirhaldandi lesnaður og ómetaliga væl skrivað. Eingin annar føroyskur høvundur hevur so ríkt og samstundis so neyvt orðafeingi sum Carl Jóhan Jensen. Tað er eitt satt njótilsi at lesa hansara tekstir, sum allir prógva, at føroyskt er einastandandi gott skaldskaparmál. Hann arbeiðir sum úlvur á skóg við næstu bókini, sum vit gleða okkum til og her er eitt brot:

4.

Íkoma ella gitnaður

Men Benedikt Einarsson. Sum fyrikoming og hamur um andligt tilvit (t.e. innari og mun-bæra rørslu), tók hann við lívi eina várnátt fyri skjótt sex og hálvfjerðs árum síðani, tá ið hjúnini á Heðinshædd endiliga, í illum ella góðum, funnust við kroppin á hvörjum öðrum. Tað var eftir eitt dansiball. Hon hevði skipað fyri, frú Ása, til tað ung enn, ónortin av samlívsins kjøtliga álvara. Og óvart kom tað á. Kanska av berari ung-øði fyri hennara viðkomandi ella av víninum ella dansinum alla náttina, men okkurt glapp innan í henni, brádliga, glapp sum ein bloytt mandla úr skali sínum og áðrenn hana vardi stóð hon framyvirboygd við osa av næstan sloknaðum ljósum upp í nasarnar og örmunum niður á baksmekkuna á eini nýkeyptari kanapé við reyðum plússsetrið, kjólin og undirskjúrtini í rulki upp eftir lívinum, hárið leyst og varrarnar samanlæstar, men eyguni víðopin og teirra svørtu gáttir svölgdu hálvalýsið sum fløddi úr vindeygunum endurspeglað í einum gullkrots-rammaðum spegli á stovubróstinum og kenslan av lukku eitt stórt hjól innan í henni, tað hevði øgiliga ferð og gjóstur stóð frá tí; hon kulsaði ber um stumpin og innanum lørini, men hann stóð aftan fyri hana, húsbóndin, eitt sindur sligin í herðunum við doða í hárinum og tí grásprongda skegginum, hvítklæddur, buxurnar lavandi um knöini og ikki hevði hann fingið seg úr stivlunum heldur tá ið hann kom innaftur slóðandi, nústani fylgt seinastu gestunum avstað út í degningssirmi og hann var bleikur við einum yvirbragdi á sær ið partvíst kyknaði av ampa um hvussu óvitvíst hann var komin at standa soleiðis við afturpartinum á hesi gentuni fyri sær, og hon stóð á tá og hon skalv, men umframt alt fóru undirbrøkurnar sundur í skrevinum, ein eld-grov-littur loppur kom undan, hann náddi upp í slakkan millum böllarnar og varrar opnaðust, eitt glóðeyga í loppinum, tað vilti sýslumann upp, hann brimaði av øsing, men lítið hevði hann kanska roynt holdið kortini, uttan við onkrari gleðigentu, onkrum teysum í Keypmannahavn onkuntíð í ungum og druknum gáloysni, men annars ikki brýggjað seg nógv um girndina og gifti seg, satt at siga, ikki við henni í tonkunum yvirhövur, men einum gruni heldur, einum skilaligum gruni í nervunum um afturkomu gjögnum hjúnarlagið til ein öðrvísi samanhang av reinleika og tað sakloysið, sum alt tolir og alt kann bera og öllum vil trúgva tá ið deyðin leggur hjartað í andvekur ljósnandi nætur, men hinvegin sumt kravdist nú av einum manni, hann kundi ikki hugsa sum ein óviti, síðst av öllum ein embætismaður, tað gjørdist ikki við, plikt var plikt og hevði sína tíð eins og alt annað inni sum úti, eitt nú hetta barndrápsmálið og nýliga var komið upp, tað lá tungt á honum, men sum hann stóð har við aðrari hondini á lend hennara, alt ov mikið varur við sín nakna undirpart, sítt óflættiliga kjöt, hugsaði hann við sær at onkran ugga mátti hann kunna taka sær, eingin tjóvur í hesi kaldbleiku várnátt, men skilti alt tað sama ikki hvussu hon hevði lokkað hann frá sansunum, eitt barn sjálv við einglabrá í eygunum og tvískildum brosi um munnin og bert við at taka ein lokk frá enninum, ein lokk av sínum tjúkka reyða hári og húðin so undarliga frøknut undir dúninum upp eftir handlegginum, og hvaðna minni skilti hann seg sjálvan at hann skuldi missa seg burtur, missa seg inn í hennara trongu veran av bloyttum kyni og gásarholdið, men hann var fjøtraður og tað visti hann alt ov væl at har byrjaði helvitið sum hann stoytti sín algoysta lim inn í hana og sansaði regndropaglymin grovka á takinum.

Grovka.

(KP)

Prosavika á Listablogginum

Vit hava rættiliga ofta yrkingar og yrkingaummæli á listablogginum og onkursvegna verður skaldskapurin á óbundnum máli við sviðið soð. Hetta botnar sjálvandi eisini í, at skaldsøguútgávurnar eru færri í tali enn yrkingarsøvnini, men hesa vikuna gera vit eitt sindur burtur úr prosaskaldskapi og fara hvønn dag at leggja brot úr skaldsøgum og stuttsøgur á bloggin, m.a. brot úr komandi bókum hjá Sissal Kampmann og Carl Jóhan Jensen. Samstundis bjóða vit høvundum at senda okkum prosa, sum vit seta á bloggin. 

(KP)